Clonezilla Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Clonezilla Nedir ve Ne İşe Yarar? 

Clonezilla, açık kaynaklı bir disk klonlama ve imaj oluşturma aracıdır. Sistem yedekleme ve geri yükleme işlemlerini kolaylaştırarak veri güvenliğinizi sağlar. Hem Windows hem de Linux sistemlerde çalışabilir, bu da onu geniş bir kullanıcı kitlesi için uygun hale getirir. Clonezilla, çeşitli dosya sistemlerini destekler ve performans açısından oldukça hızlıdır. İşletim sistemi, uygulama ve kişisel verilerinizi tam bir kopya oluşturarak korur ve sistem arızalarına karşı etkili bir koruma sağlar. İşte Clonezilla’nın başlıca işlevleri:

• Disk ve Bölüm Klonlama: Clonezilla, tüm diskinizi veya belirli bir bölümü klonlayarak, sisteminizin ve verilerinizin tam bir yedeğini oluşturur. Bu işlem, mevcut verilerinizi başka bir diske veya bölüme taşımanıza olanak tanır.
• Sistem Yedekleme: Clonezilla, mevcut sistem konfigürasyonunuzu ve verilerinizi yedekler. Bu, sistem arızası durumunda hızlı bir geri yükleme işlemi yapmanıza yardımcı olur.
• Veri Kurtarma: Arızalı veya bozulmuş sistemlerinizi yeniden çalışır duruma getirmek için Clonezilla'yı kullanarak veri kurtarma işlemi gerçekleştirebilirsiniz.
• Kapsamlı Destek: Clonezilla, NTFS, ext3, ext4 gibi çeşitli dosya sistemlerini destekler. Bu da farklı işletim sistemlerinde çalışma esnekliği sağlar.

Clonezilla Nasıl Çalışır?

• İmaj Oluşturma: İlk adımda, Clonezilla sisteminizi veya belirlediğiniz bölümü tarar ve bir imaj dosyası oluşturur. Bu imaj dosyası, diskinizin veya bölümünüzün tam bir kopyasını içerir.
• Veri Sıkıştırma: İmaj dosyası oluşturulduktan sonra, Clonezilla bu dosyayı sıkıştırır. Sıkıştırma, dosyanın daha az yer kaplamasını ve daha hızlı bir transfer süreci sağlar.
• İmaj Depolama: Sıkıştırılmış imaj dosyası, belirttiğiniz bir depolama alanına (harici bir disk, ağ üzerindeki bir paylaşıma vb.) kaydedilir.
• Geri Yükleme: Sisteminizde bir sorun oluştuğunda veya yeni bir diske geçmek istediğinizde, Clonezilla yedeğinizi geri yükleyebilir. Bu işlem, yedeklenen imajın eski sisteminizin yerine yüklenmesini sağlar.

Clonezilla’nın Avantajları ve Dezavantajları

Avantajlar:

• Ücretsiz ve Açık Kaynak: Clonezilla, herhangi bir lisans ücreti ödemeden kullanabileceğiniz ücretsiz bir yazılımdır.
• Hız ve Verimlilik: Yedekleme ve geri yükleme işlemleri hızlı bir şekilde gerçekleştirilir.
• Geniş Destek: Çeşitli dosya sistemleri ve işletim sistemleri ile uyumludur.
• Güçlü Özellikler: Disk klonlama, bölünme ve yedekleme gibi çeşitli özellikler sunar.

Dezavantajlar:

• Karmaşık Kullanım: Başlangıç seviyesindeki kullanıcılar için ara yüz ve işlemler karmaşık olabilir.
• Grafik Ara yüz Eksikliği: Clonezilla, genellikle komut satırı ve temel grafik ara yüz ile çalışır; bu, bazı kullanıcılar için zorlayıcı olabilir.
• Destek Sınırlamaları: Ücretsiz bir yazılım olduğu için resmi destek sınırlı olabilir ve topluluk forumlarına bağımlı kalabilirsiniz.

Clonezilla ile imaj alma

• Sistemimizi clonezilla ile boot ediyoruz. Boot ekranında Enter’a basarak devam ediyoruz.

• Sonrasında karşımıza dil seçim ekranı geliyor. Ardından klavye düzenini değiştirmeden devam ediyoruz ve CloneZillayı başlatıyoruz.

• Bir sonraki menüde CloneZilla bize ne yapmak istediğimizi soruyor, Device-image bir disk veya disk bölümlerinin yedeğini almayı ifade eder. Device-device ise bilgisayardaki disk veya bölümü başka bir disk veya bölüme doğrudan kopyalamak için seçilir.

• İmajımızı HDD veya USB’ye mi yoksa SSH veya Samba gibi bir sunucuya mı atacağımızı soruyor.

• Sonrasında karşımıza aşağıda yer alan ekran çıkacaktır. Bu bolümde disklerimizin adı ve büyüklüğünü görebiliyoruz. İmajını almak istediğimiz ve imajını kaydedeceğimiz diskin burada olduğundan emin olmalıyız.

• Aşağıdaki sekmede ise bilgisayarımıza bağlı olan tüm disk ve disk bölümlerini görüyoruz. Alacağımız imajı kaydedeceğimiz diski seçiyoruz.

• Yedeği kaydedeceğimiz konumda diskte bozulma varsa tarayıp onarmak isteyip istemediğimizi soruyor. NTFS gibi Windows dosya sistemleriyle uyumlu olmadığından dolayı Windows işletim sistemlerinde burayı atlıyoruz.

• Burada ki sekmede kayıt edeceğimiz dosya dizinini görüyoruz. "Done" diyerek geçiyoruz.

• Beginner başlangıç kullanıcı modu, Expert ise uzman kullanıcı modudur. Biz Beginner diyerek devam ediyoruz.

• Aşağıda yer alan görselde Savedisk bir diskin tamamının yedeğini almak için seçilir, Saveparts ise diskteki bölüm veya bölümlerin yedeğini almak için seçilir.

• Yedekleme için Clonezilla otomatik isim vererek kayıt edebilir veya istediğiniz şekilde isimlendirerek kaydetme işlemlerine başlayabilirsiniz. 

• Aşağıda yer alan görselde ise Clonezilla bize yedeğini alabileceğimiz diskleri listelemektedir. Hangi diske yedek alınacak ise o diski seçmemiz gerekmektedir. 

• Şimdi önümüze dosya sıkıştırma seçenekleri gelmektedir. Çoğu durumda z1p seçeneği kullanılmaktadır. Z1p daha fazla sıkıştırma imkanına sahiptir.

• Sonraki adımda ise oluşturduğumuz yedeklemeyi şifrelemek isteyip istemediğimizi soruyor. Veri güvenliği için mutlaka şifreleme yapılarak yedek alınması tarafımızca önerilmektedir. 

• Şifreleme ekranı sonrasında yedekleme işlemleri başlayacaktır. Yedekleme tamamlandığında ise karşımıza aşağıda yer alan sekme gelecektir.  Burada -p choose tıklıyoruz. 

• Ardından karşımıza disk ve partition bilgileri yer alan bir ekran çıkacaktır. Burada “Y” yazıp enter tuşuna basıyoruz ve yedek alma işlemlerini başlatıyoruz.

• Yedek alma işlemimiz başarı ile tamamlandı ise “Enter” tuşuna basıp devam ediyoruz.

• Son aşamamızda ise işlemler tamamen bittiğinde ne yapmak istediğimizi soruyor. Buradan sistemi kapatabilir, yeniden başlatabilir veya komut satırını çalıştırabilirsiniz. 

Clonezilla ile aldığımız imajı geri yükleme

• Öncelikle sistemimizi Clonezilla ile boot ediyoruz. Boot ekranında Enter’a basarak devam ediyoruz.

• Sonrasında karşımıza dil seçim ekranı geliyor. Ardından klavye düzenini değiştirmeden devam ediyoruz ve Clonezillayı başlatıyoruz.

• Bir sonraki menüde CloneZilla bize ne yapmak istediğimizi soracaktır. Device-image bir disk veya disk bölümlerinin yedeğini almayı ifade eder. Device-device ise bilgisayardaki disk veya bölümü başka bir disk veya bölüme doğrudan kopyalamak için seçilir.

• Local_dev yedek dosyamız bu bilgisayara bağlı bir aygıtta ise seçilir. Dolayısıyla local_dev seçerek ilerliyoruz.

• Sonrasında karşımıza aşağıda yer alan sekme çıkacaktır. Bu ekranda disklerimizin adı ve büyüklüğünü görebiliyoruz. Geri yükleme yapmak istediğimiz ve imajın olduğu diskin burada olduğundan emin olmalıyız.

• Bir sonraki aşamada ise bilgisayarımıza bağlı olan tüm disk ve disk bölümlerini görüyoruz. İmajımızın kayıtlı olduğu diski seçiyoruz.

• Burada imajımızın kayıtlı olduğu diskin dosya dizinini görüyoruz. "Done" diyerek geçiyoruz.

• Beginner başlangıç kullanıcı modu, expert ise uzman kullanıcı modudur. Biz beginner diyerek devam ediyoruz.

• Geri yükleme yaparken restoredisk ya da restorepart’ı seçmeliyiz. Restoredisk komple diski geri yüklemek için seçilir, restoreparts ise diskteki bölüm veya bölümleri geri yüklemek için seçilir.

• Geri yüklemek istediğimiz imajları görüyoruz. Yüklemek istediğimiz imajı seçiyoruz. Daha sonrasında yedeğimizin yükleneceği diski seçip devam ediyoruz.

• Sonraki adımda geri yükleme yapmadan önce yedeğimizin geri yüklenebilir olup olmadığını kontrol etme ve etmeme şıkları karşımıza çıkıyor. Dilerseniz kontrol ettirip işlemlerinize devam edebilirsiniz. Son olarak işlemler tamamen bittiğinde ne yapmak istediğimizi soruyor. Buradan sistemi kapatabilir, yeniden başlatabilir veya komut satırını çalıştırabilirsiniz.

Eğer adımları doğru bir şekilde gerçekleştirdiyseniz bilgisayar tekrar başlatıldıktan sonra geri yükleme işlemi başarılı bir şekilde tamamlanmış olacaktır. 

Yazar: Ali Sonat BULUT - Bilgisayar Mühendisi