Günümüz dijital dünyasında veri tabanları, işletmelerin operasyonel kalbini oluşturur. Müşteri kayıtlarından finansal işlemlere, insan kaynakları verilerinden ürün envanterine kadar pek çok kritik bilgi, ilişkisel ya da NoSQL tabanlı database sistemlerinde saklanır. Ancak tüm bu sistemler, belirli risklere karşı savunmasızdır. Donanımsal arızalar, yazılımsal hatalar, insan kaynaklı müdahaleler ya da zararlı yazılımlar nedeniyle veri tabanları bozulabilir veya erişilemez hale gelebilir. Bu durumda profesyonel bir database veri kurtarma süreci kaçınılmaz hale gelir.
BilgiKoru olarak, yıllardır farklı database veri kurtarma türlerinde gerçekleştirdiğimiz başarılı kurtarma operasyonlarıyla edindiğimiz deneyimlere dayanarak, bu sürecin nasıl işlediğini ve neden uzmanlık gerektirdiğini anlatmak istiyoruz.
Veri Tabanları Neden Bozulur?
Bir database sisteminin bozulması, tek bir sebebe dayanmaz; genellikle birbirini tetikleyen bir dizi olayın sonucudur. Fiziksel seviyede karşılaşılan sabit disk arızaları, SSD üzerindeki kontrolcü hataları veya RAID yapılarında meydana gelen bozulmalar, verinin bütünlüğünü doğrudan etkiler. Bu tür sorunlar genellikle cihazın düşmesi, elektrik dalgalanmaları ya da yıpranmış donanımlar nedeniyle oluşur. Öte yandan, mantıksal katmanda da ciddi riskler söz konusudur. Yanlış sorgular, hatalı yedeklemeler, uyumsuz güncellemeler veya ani sistem kapanmaları sonucu veri tabanı dosyaları zarar görebilir.
Modern fidye yazılımlarının doğrudan veri tabanlarını hedef alması da ciddi bir tehdit haline gelmiştir. SQL Server, Oracle, MySQL ya da PostgreSQL fark etmeksizin, bu saldırılar sonucunda dosyalar şifrelenir, bozulur ya da erişilemez hale gelir. Ayrıca, çoğu zaman yapılan bilinçsiz müdahaleler —örneğin dosya silme, biçimlendirme ya da yedekten geri dönme girişimleri— durumu daha da karmaşık hale getirir.
1. Fiziksel Donanım Arızaları
- HDD kafa arızaları, SSD NAND hataları, bad sector oluşumu
- RAID kontrolcü hataları, elektrik dalgalanmaları
- Sunucu disklerinin düşme veya darbe nedeniyle hasar görmesi
2. Mantıksal Hatalar
- Yanlış yapılandırma, hatalı sorgular (örneğin yanlış DROP komutu)
- Güncelleme veya sürüm geçişi sırasında oluşan yapı bozulmaları
- Veri tabanı motorunun ani çökmesi
3. Dış Etkenler
- Fidye yazılımları (ransomware) tarafından şifrelenmiş veri tabanı dosyaları
- Virüsler ve kötü amaçlı yazılımlar
- İnsan hatasıyla silinen veya biçimlendirilen sunucular
4. Yetersiz Yedekleme Politikaları
Yedekleme yapılmaması veya yapılan yedeklerin tutarsız/eksik olması, veri kaybını telafi edilemez hâle getirebilir.
Hangi Veri Tabanları Kurtarılabilir?
Veri kurtarma operasyonlarımızda sıklıkla karşılaştığımız başlıca veri tabanı sistemleri:
1. MySQL / MariaDB
Açık kaynak kodlu ve yaygın kullanılan bu sistemler genellikle LAMP mimarisinde çalışır. Web uygulamaları, blog sistemleri ve küçük/orta ölçekli firmalar tarafından tercih edilir. InnoDB ve MyISAM tabloları kurtarma sürecinde farklı teknikler gerektirir.
2. Microsoft SQL Server
Kurumsal yapılar tarafından kullanılan güçlü ve entegre bir veri tabanı sistemidir. .mdf ve .ldf uzantılı dosyalarla çalışır. Transaction log’ları sayesinde geriye dönük kurtarma yapılabilir.
3. Oracle Database
Büyük veri işleme kapasitesi ve gelişmiş güvenlik katmanları ile kritik sistemlerin vazgeçilmezidir. RMAN yedekleme sistemi ve redo log yapısı, kurtarma süreçlerinde kullanılır.
4. PostgreSQL
Veri bütünlüğü ve ACID uyumluluğu yüksek olan bu açık kaynak veritabanı, karmaşık sorguların yönetiminde oldukça başarılıdır. Ancak WAL (Write-Ahead Logging) yapısı veri kurtarma sürecinde özel uzmanlık ister.
5. SQLite
Mobil uygulamalarda ve gömülü sistemlerde kullanılan bu veri tabanı, küçük boyutlu dosyalarla çalışır ve genellikle tek dosya (.sqlite veya .db) olarak kaydedilir.
Database Veri Kurtarma
Database veri kurtarma süreci, dikkat ve uzmanlık gerektiren çok aşamalı bir çalışmadır. İlk adım, sistemin bulunduğu disk ya da sunucu ortamının detaylı bir ön analizle incelenmesidir. Eğer fiziksel bir arıza söz konusuysa, öncelik diskin birebir imajının alınmasındadır. Bu işlem, veri üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmadan, özel yazılımlar ve donanımlar yardımıyla gerçekleştirilir. BilgiKoru laboratuvarlarında PC-3000 gibi gelişmiş donanımlar ile bu işlem yüksek hassasiyetle yapılır.
İmaj alma süreci tamamlandıktan sonra, bozulmuş veri tabanı dosyaları üzerinde mantıksal analiz başlar. Burada amaç, dosya bütünlüğünü bozacak müdahalelerde bulunmadan, hatalı blokları tespit etmek ve mümkün olduğunca veri yapısını yeniden inşa etmektir. SQL Server'da DBCC CHECKDB komutu ile başlanan kontroller, gerektiğinde hexadecimal analiz seviyesine kadar indirgenebilir. MySQL kurtarmalarında ise InnoDB kurtarma parametreleri, Percona Toolkit gibi açık kaynak araçlar devreye alınır.
Verinin kurtarılabilir hale gelmesiyle birlikte, elde edilen tablolar, satırlar ve ilişkisel yapılar yeni bir veri tabanı ortamına aktarılır. Bu noktada, sadece veri değil, veri ile birlikte çalışan bütün yapılar (index’ler, ilişkiler, foreign key’ler) de test edilir. Kurtarma süreci tamamlandığında, müşteriye dosyalar talebine göre SQL dump, Excel, CSV veya doğrudan veri tabanı montajı şeklinde teslim edilir.
Neden Profesyonel Yardım Şart?
Bir veri tabanı bozulduğunda, genellikle ilk refleks müdahale etmek olur. Ancak veritabanı kurtarma süreci, yanlış bir adımla telafisi mümkün olmayan zararlara yol açabilir. Özellikle RAID yapılarına sahip sunucularda yapılan bilinçsiz girişimler, diskin değil tüm yapılandırmanın geri döndürülemez şekilde kaybına sebep olabilir. Aynı şekilde, fidye yazılımları tarafından şifrelenmiş veri tabanı dosyalarının açılması, yalnızca uzman analiz ve özel yazılımlar ile mümkündür.
BilgiKoru olarak biz, veri kaybı yaşayan kurumlara ve bireylere, dosya yapısına özel geliştirilen yöntemlerle profesyonel veri kurtarma hizmeti sunuyoruz. Deneyimli mühendis ekibimiz, her veri tabanı sistemine özgü kurtarma araçlarını etkin şekilde kullanmakta, gerekirse manuel analiz yöntemleriyle en karmaşık bozulmaları bile çözebilmektedir.
Veri tabanları, sadece birer dosya değil; şirketlerin iş akışının, karar süreçlerinin ve dijital varlığının temel yapı taşlarıdır. Bu nedenle yaşanacak en ufak bir bozulma bile ciddi maddi ve manevi kayıplara yol açabilir. Böyle bir durumla karşılaşıldığında, süreci doğru yönetmek ve profesyonel destek almak hayati önem taşır.
BilgiKoru, sahip olduğu teknolojik altyapı ve uzman kadrosu ile veri tabanı kurtarma alanında güvenilir çözüm ortağınız olmaya devam ediyor. Unutmayın, veri kayıpları son değil, doğru müdahaleyle geri dönüş mümkün olabilir.
